Fuck the Numbers - Geoff Boyle's seminar
από τον Πάνο Γκόλφη, Αθήνα 19 Αυγούστου 2020
Ο Τζεφ Μπόϊλ, έμπειρος cinematographer και ιδρυτής του CML (Cinematography Mailing List) είναι πολύ γνωστός, είναι παγκοσμίως διάσημος στους κύκλους της δουλειάς μας, για δύο κυρί-ως λόγους. Πρώτον, γιατί ίδρυσε την σπουδαιότερη επιστημονική και τεχνική οργάνωση στη δου-λειά μας, το CML, και δεύτερον, γιατί ο γραπτός και προφορικός του λόγος είναι πάντα έγκυρος αλλά και ιδιαίτερα καυστικός, προβοκατόρικος και άκρως απολαυστικός! Αν έχεις γνωρίσει από κοντά τον Τζεφ, πέρα από τη σπουδαία δουλειά που κάνει στο CML, δεν υπάρχει περίπτωση να μην τον αγαπάς. Είναι ένας από τους πολύ λίγους πραγματικούς γνώστες του κινηματογράφου, ένας παθιασμένος με την εικόνα τύπος, με την καλή εικόνα, και ένθερμος υποστηριχτής της άπο-ψης "η δουλειά μου είναι να φτιάχνω όμορφες εικόνες και όχι να μετράω pixels".
Ο υπέροχος Τζεφ Μπόϊλ αποτελεί για όλες και όλους μας τους ανθρώπους του κινηματογράφου σε όλο τον κόσμο, μια πηγή έμπνευσης, γνώσης και πληροφορίας
"η δουλειά μου είναι να φτιάχνω όμορφες εικόνες
και όχι να μετράω πίξελς"
Προσωπικά αγαπάω ιδιαίτερα τον Τζεφ, ακόμα περισσότερο τώρα, μετά την σοβαρή περιπέτεια της υγείας του, γιατί μαθαίνω πάντα πολλά πράγματα από τις δημοσιεύσεις του στο facebook και τα έγκυρα τεστ του στο CML. Επίσης λατρεύω πολύ τα καταπληκτικά του σεμινάρια. Αν είστε κι'εσείς ένας από αυτούς που πάνε με όποιο κόστος και θυσία κάθε Σεπτέμβριο στο Αμστερνταμ, στην IBC, τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή διοργάνωση (συνέδριο/έκθεση/σεμινάρια) της δουλειάς μας, τότε θα έχετε σίγουρα παρακολουθήσει κάποιο από τα πολλά, άκρως ενδιαφέροντα αλλά και προβοκατόρικα σεμινάρια του Τζεφ, στην μεγάλη, απολαυστική αίθουσα auditorium του RAI Amsterdam, μία από τις μεγαλύτερες και καλύτερες κινηματογραφικές αίθουσες του κόσμου!
Πριν από αρκετά χρόνια είχε δώσει ένα απίθανο σεμινάριο με τίτλο Fuck the Numbers και σ'αυτό το άρθρο μου θα διαβάσετε τις ωραιότερες στιγμές αυτού του σεμιναρίου, τα highlights που λένε και οι τρέντηδες, και θα μάθετε πολλά πράγματα που δεν ξέρατε μέχρι τώρα. Είναι πραγματικά "eye opener" και μεγάλη πηγή έμπνευσης ο Τζεφ Μπόϊλ και διαβάζοντας τα παρακάτω κείμενα θα καταλάβετε γιατί τον αγαπάω. Επίσης θα μάθετε γιατί και πώς ακριβώς σας κοροϊδεύουν τα τελευταία 10-15 χρόνια, όλες ανεξαιρέτως οι εταιρείες που κατασκευάζουν κάμερες!
"dynamic range in a Rembrandt?
Get out of here!"
Στη συνέχεια, ο Τζεφ Μπόιλ μας έδειξε στη μεγάλη οθόνη μερικές φωτογραφίες από πολύ γνω-στούς πίνακες, από αριστουργήματα ζωγραφικής του Τέρνερ, του Βαν Γκονγκ, του Ρέμπραντ και άλλων μεγάλων ζωγράφων, και μας ρώτησε αν μπορούμε να διακρίνουμε την ανάλυση που είχαν αυτοί οι πίνακες ή το δυναμικό τους εύρος ή το color space!
Και έκλεισε αυτή την πολύ συμβολική και έξυπνη παρουσίαση με τους διάσημους παγκοσμίως πίνακες ζωγραφικής λέγοντας ότι όλοι όσοι δίνουν 20 και περισσότερα εκατομμύρια για να αγο-ράσουν έναν τέτοιο πίνακα, ένα περιζήτητο ζωγραφικό αριστούργημα, δεν ενδιαφέρονται αν αυτό το απόκτημά τους είναι REC709 ή REC2020, ούτε μετράνε ποτέ τα πίξελς του πίνακα, ούτε τα stops του δυναμικού εύρους!
Shields on the River Tyne (1823), ένα από τα αριστουργήματα του Τέρνερ στο οποίο αναφέρθηκε ο Τζεφ Μπόϊλ
"Don't worry about the color space,
don't worry about the resolution,
just worry about the images."
Ενας από τους πίνακες του Μαρκ Ρόθκο ο οποίος αποτελείται από δύο μόνο αποχρώσεις του γκρι! Και όπως λέει ο Τζεφ Μπόϊλ: "τί color space μπορεί να έχει αυτή η εικόνα;"
Η άρνηση προβολής πίνακα του Ζορζ Σουρά από το BBC
Δεν γνώριζα πραγματικά αυτή την εξοργιστική περίπτωση άρνησης μετάδοσης/προβολής πολύ γνωστού πίνακα του Γάλλου ζωγράφου Ζορζ Σουρά μέχρι που το άκουσα από τα χείλη του Τζεφ Μπόϊλ στο σεμινάριο Fuck the Numbers! Πριν από αρκετά χρόνια κάποιοι τεχνικοί υπεύθυνοι του BBC αρνήθηκαν να κάνουν broadcasting της εικόνας ενός από τους πιο γνωστούς παγκοσμίως πίνακες του Γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Ζορζ Σουρά επειδή τους φάνηκε ότι έχει πολύ κόκκο/θόρυβο! Δηλαδή οι αστροπέλεκες αυτοί εξέλαβαν τα χρωματικά dots της ζωγραφικής τεχνικής Pointilism ως φιλμικό κόκκο ή ψηφιακό θόρυβο και χαρακτήρισαν την εικόνα του πίνακα ως χαμηλής ποιότητας για να μπορεί να προβληθεί μέσα από το τηλεοπτικό δίκτυο BBC!
A Sunday on La Grande Jatte, 1884, ο παγκοσμίως διάσημος πίνακας του Ζορζ Σουρά που μας αποκαλύπτει την καλλιτεχνική ανεπάρκεια και φτώχεια που επικρατεί σε πολλά διευθυντικά γραφεία, ακόμα και σ'αυτά ενός αξιοσέβαστου τηλεοπτκού οργανισμού σαν το μεγάλο BBC
Deep-focus; Πώς θα ξέρω πού πρέπει να κοιτάξω;
Στη συνέχεια του σεμιναρίου μάς έδειξε δύο deep-focus, πολύ σκληρές, πολύ μεγάλου κοντράστ, ασπρόμαυρες φωτογραφίες του σπουδαίου βρετανού φωτογράφου Μπιλ Μπραντ, και μας ζήτη-σε να μαντέψουμε ποιό μπορεί να είναι το δυναμικό εύρος των φωτογραφιών αυτών. Προφανώς οι φωτογραφίες αυτές δεν είχαν πάνω από 6-7 stops dynamic range γιατί δεν υπήρχαν πολλοί μεσαίοι τόνοι, δεν υπήρχαν πολλά γκρίζα στις φωτογραφίες όπως βλέπετε κι'εσείς οι ίδιοι, όμως αυτό δεν εμπόδισε ποτέ τις συγκεκριμένες φωτογραφίες να θεωρούνται φωτογραφικά αριστου-ργήματα παγκοσμίως! Σε μια άλλη, deep focus ασπρόμαυρη φωτογραφία, ειρωνεύτηκε με το γνωστό υπέροχο ύφος του λέγοντας το εξής: “δεν είναι καθόλου selective focus η φωτογραφία, δεν έχει καθόλου ρηχό βάθος πεδίου! Πώς θα ξέρω πού πρέπει να κοιτάξω;” Και έκλεισε τη συγκεκριμένη ενότητα λέγοντας το εξής: "Μπορεί σ'αυτές τις deep-focus φωτογραφίες να είναι τα πάντα in-focus αλλά αυτό δεν σε εμποδίζει σε τίποτα γιατί ο δημιουργός αυτών των φωτογρα-φιών ξέρει πώς να καδράρει, ξέρει πώς να εκθέσει, ξέρει τη δουλειά του! Υπάρχει μια γλώσσα στη δουλειά μας την οποία πρέπει να γνωρίζεις να τη μιλήσεις. Πρέπει να την γνωρίζεις αυτή τη γλώσσα και απαιτείται χρόνος για να τη μάθεις."
Σ'αυτές τις δύο αριστουργηματικές deep-focus σκληρές φωτογραφίες του τεράστιου φωτογράφου Μπιλ Μπραντ ο Τζεφ Μπόϊλ αναρωτιέται ποιός θα ασχοληθεί να σκεφτεί πόσα stops είναι το DR τους. Κανένας βέβαια!
Οπως λέει ο Τζεφ με το χαρακτηριστικό του καυστικό χιούμορ: "Ποιό είναι το πρόβλημα; Μόνο αργότερα θα ανα-καλύψεις την αλήθεια, δηλαδή αν έχεις σταθεί τελικά τυχερός! Όταν έρθει η ώρα να πας στο ξενοδοχείο, δηλαδή στο post production"
"he can't balance the interior with exterior"
"he doesn't know where the balance button is"
"he hasn't found the white balance button"
"we still compensate for CRT for fuck sake"
"we are guardians of the image and that's how I see our role as DP's.
It's our job to make sure
the image is right"
Χρησιμοποιούμε συμπίεση για να κερδίζουμε χωρητικότητα στους σκληρούς δίσκους, υποβιβά-ζουμε την ποιότητα της εικόνας μας και συμβιβαζόμαστε με συστήματα και χρωματικά φίλτρα σαν το Bayer, κάνουμε συμβιασμούς, κάνουμε συνεχώς συμβιβασμούς τον έναν μετά τον άλλον. Εγώ προσωπικά αντιμετωπίζω συνεχώς καθημερινά προβλήματα με τους παραγωγούς γιατί αρνού-μαι να συμβιβαστώ. Υπάρχει ένα ρητό που μ'αρέσει και το έχω βάλει και στην ιστοσελίδα μου: 'Οι διευθυντές φωτογραφίας είμαστε φύλακες της εικόνας' και συμφωνώ απολύτως μ'αυτό, βλέπω έτσι ακριβώς τον εαυτό μου.
Η απολαυστική ιστορία του Black Narcissus
Είναι επίσης απολαυστικό και το παράδειγμα (μία ιστορία που λατρεύει συνέχεια να αναφέρει ο Τζεφ Μπόϊλ στα σεμινάριά του) του τεράστιου DP Τζακ Κάρντιφ όπως μας το διηγήθηκε ο Τζεφ Μπόιλ με τον χαρακτηριστικό του τρόπο: “Την εποχή της κυριαρχίας της Technicolor, στα 30's και 40's, όταν μια ταινία γυριζόταν με το σύστημα και τις κάμερες της Technicolor, εκπρόσωποι και εταλονέρ της εταιρείας επισκέπτονταν τα γυρίσματα και έκαναν επιθεώρηση για να δουν αν τη-ρούνται οι κανόνες της εταιρείας, αν δηλαδή δεν έκανε ο φωτογράφος της ταινίας πράγματα ακραία για την εποχή εκείνη (συνδιασμό χρωμάτων διαφορετικής θερμοκρασίας χρώματος ή πολύ υψηλά χρωματικά κοντράστ, με άλλα λόγια) και πράγματα αντίθετα με τους κανόνες της Technicolor. Οταν το 1947 οι υπάλληλοι με τις άσπρες ποδιές της Technicolor έκαναν επίσκεψη στα Pinewood Studios, στα sets της ταινίας Black Narcissus, ο DP της ταινίας, ο σπουδαίος Τζακ Κάρντιφ, τους πέταξε έξω! Τότε αυτοί πήγαν έξαλοι στους παραγωγούς της ταινίας και τους είπαν ότι δεν θα πρέπει ο cinematographer να κάνει μ'αυτόν τον απερίσκεπτο τρόπο τα γυρίσματά του και αν συνεχίσει έτσι να μπερδεύει τα χρώματα στους φωτισμούς του, αν συνεχίσει να ανακατεύει τα ψυχρά exteriors με τα ζεστά interiors, δεν θα μπορούσαν οι ίδιοι να τους εγγυηθούν το καλό αποτέλεσμα στο τέλος. Οι παραγωγοί της ταινίας στήριξαν τον Τζακ Κάρντιφ και είπαν στους ανθρώπους της Technicolor ότι η ταινία είχε DP και αυτός θα έκανε κουμάντο για τα χρώματα της ταινίας και όχι οι ίδιοι. Τότε αυτοί αποχώρησαν νευριασμένοι λέγοντας ότι η ταινία τελικά θα είναι μια καταστροφή. Οταν μετά από λίγο καιρό ο Τζακ Κάρντιφ βραβεύτηκε με Οσκαρ για τη φωτο-γραφία του σ'αυτή την ταινία οι άνθρωποι της Technicolor καμάρωναν και έλεγαν σε όλους ότι το Οσκαρ οφείλεται στα χρώματα του συστήματος Technicolor."
Μία πολύ σπάνια φωτογραφία του 1946 από τα γυρίσματα του Black Narcissus με το εντυπωσιακό τέρας, την γιγάντια Technicolor κάμερα
Δεν είχαν καν τη γενναιότητα και την αξοπρέπεια, οι "υπάλληλοι με τις άσπρες ποδιές" όπως τους αποκαλεί ο Τζεφ Μπόϊλ, να παραδεχθούν ότι ο πολύ σπουδαίος Τζακ Κάρντιφ είχε κάνει πολύ ωραία δουλειά παρά την ακραία -για την εποχή- προσέγγισή του φωτιστικά και φωτογρα-φικά. Η συγκεκριμένη ταινία είναι ένα ορόσημο γιατί άλλαξε για πάντα τον τρόπο που αντιμετώπι-ζαν μέχρι τότε οι DPs της εποχής τους χρωματικούς κανόνες και τα -απαγορευμένα μέχρι τότε- παντρέματα των ζεστών με τα ψυχρά χρώματα. Και αν δεν κάνω λάθος, εκείνη την εποχή ο Τζακ Κάρντιφ εκτός από το Οσκαρ βραβεύτηκε και με χρυσή σφαίρα για τη φωτογραφία του σ'αυτή την επαναστατική τεχνικά και φωτογραφικά ταινία.
Η αφίσα της ταινίας Black Narcissus που φωτογράφησε εντελώς extreme για την εποχή εκείνη ο σπουδαίος Τζακ Κάρντιφ και παρά τις αντιδράσεις και τον πόλεμο από τους ανθρώπους της Technicolor τελικά δικαιώθηκε και κέρδισε βραβείο Οσκαρ το 1947
Still frames από την πανέμορφη πλην όμως ακραία φωτισμένη και φωτογραφημένη Technicolor ταινία Black Narcissus του 1946
Ο πόλεμος στον Νέστορ Αλμέντρος από το crew & το cast της ταινίας του
Αλλη μια περίπτωση απίστευτης ειρωνίας αλλά και δικαίωσης είναι αυτή του σπουδαίου ισπανού φωτογράφου Νέστορ Αλμέντρος. Στα γυρίσματα της πανέμορφης ταινίας Days of Heaven του Τέ-ρενς Μάλικ όλοι οι συνάδελφοί του στο crew της ταινίας αλλά και αρκετοί ηθοποιοί από το cast γκρίνιαζαν γιατί δεν υπήρχαν μεγάλα φώτα στην ταινία παρά μόνο reflectors και πίστευαν οτι το αποτέλεσμα θα ήταν πολύ κακό! Eβλεπαν ότι τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών ήταν στο γύρι-σμα αφώτιστα. Λίγους μήνες όμως μετά καμάρωναν για το Οσκαρ που πήρε ο DP της ταινίας για την πανέμορφη δουλειά που είχε κάνει στην ίδια ταινία!
Σημείωση συντάκτη: Και όπως προσωπικά λέω πάντα, κανένας δεν γνωρίζει και δεν οφείλει να γνωρίζει, πώς ακριβώς θα είναι η τελική εικόνα μιας ταινίας πέρα από τον φωτογράφο της και τον σκηνοθέτη της! Σε κανέναν άλλον δεν πέφτει λόγος, κανένας άλλος δεν πρέπει και δεν μπορεί να έχει άποψη για τους φωτισμούς και τη φωτογραφία μιας ταινίας πέρα από τον DP της ταινίας! Αυτός ξέρει πώς θα φωτίσει και πώς θα φωτογραφίσει σύμφωνα με την ολοκλήρωση της δου-λειάς του μετά στο εταλονάζ και το post production γενικότερα.
Ο σπουδαίος Ισπανός φωτογράφος Νέστορ Αλμέντρος στα γυρίσματα της ταινίας Days of Heaven του σπου-δαίου σκηνοθέτη Τέρενς Μάλικ
Still frames από την πανέμορφη και βραβευμένη με Οσκαρ φωτογραφία του Νέστορ Αλμέντρος για την ταινία Days of Heaven του Τέρενς Μάλικ